Slàinte!

Feasgar math!

Een nieuwe dag, een nieuw avontuur. Vandaag stond er weer een reisdag op de planning, maar onderweg hadden we diverse stops op ons wensenlijstje staan. De rit zelf was zo'n 93km en kon grotendeels over de grotere A-weg afgelegd worden (waar we het tweede gedeelte vanaf stapten zodra het kon, want zoals jullie weten, genieten wij meer van de B-wegen) waardoor we er in feite maar 1,5 uur over hebben hoeven doen. Desalniettemin vertrokken we zo rond 9 uur vanmorgen en kwamen we pas tegen half 6 in de volgende overnachting aan, dus we hebben goed gebruik gemaakt van deze dag!

Onze eerste stop was Soldiers Leap, slechte enkele kilometers buiten Pitlochry. Dit is smaller stuk in de Killiecrankie kloof waar de legende gaat dat Donald MacBean, een soldaat van de regering, in 1689 aan de Jacobieten wist te ontsnappen door erover heen te springen. Dit is dan wel een smaller stuk in de kloof, maar het bedroeg alsnog een stuk van 18,5 voet (zo'n 5,5 meter!). Hij heeft de sprong overleefd, al verloor hij wel één schoen. Omdat dit stukje helemaal aan het begin van de kloof was en toch precies op onze route lag, besloten we hier even naar toe te wandelen. Oh wat ging ons bloed sneller stromen van dit ministukje in deze meer dan schitterende kloof. De gehele Killicrankie-wandeling is zo'n 13km en prima te doen, maar eerder besloten we het over te slaan omdat ons 13km met Noah toch net wat te ver lijkt. Daar het dan veel op dragen aan komt en we natuurlijk lang niet zo snel kunnen als normaal (was onze beredenering). Echter, toen we het kleine stukje naar beneden liepen, langs een schitterende waterval, over een heerlijk bospad met grote keien en nu al schitterende uitzichten (over de rivier en met als achtergrond de bergen en een stuk stenen spoorweg, waar óók nog eens een trein over heen kwam op het moment dat wij er waren), vroegen we ons zeer af of we ons niet vergist hadden en of we het niet gewoon hadden moeten doen.... Nja, nu niets meer aan te doen, maar onze tip; doe het zeker wel als je er bent. Als we nog eens terugkomen, zullen wij het zeker weten wel doen. Noah doet het verwonderlijk goed met zelf lopen en tuurlk is ie veel sneller moe als wij en gaan de kleine beentjes veel langzamer, toch ervaart hij er ook veel plezier in en lijkt hij wat gedurfder te worden. Ach, een weet voor de volgende optie. Anyway, terug naar onze uitstap. We liepen dus omlaag, en volgden de bordjes. Maar plots was daar dan het 'eind'bordje en waren we toch wat teleurgesteld. Je kon wel wat zien van de rotsen en waar ie over heen zou zijn gesprongen, maar je kon er weinig dichtbij komen, waardoor je er niet echt een echt goed beeld van kon krijgen. Bij het terug naar boven lopen zagen we nog een slingerslanger, steil padje omlaag de kloof in (buiten het hek) en na een mini-aarzeling besloot ik er met camera toch even een kijkje te gaan nemen. Het was glibberig, ik had een witte broek aan en géén bergschoenen, dus het was niet helemaal ideaal te noemen, maar ach. Die hunkering moet ook gevoed worden. Ik cirkelde snel naar beneden, maar net de andere kant op, waardoor ik niet bij Soldiers Leap zelf uit kwam, maar wel aan de andere kant, dichtbij het water en met een mooi uitzicht op de rivier en de stenen treinbrug. Het uitzicht en de ervaring was een mooie beloning.

Weer terug boven zetten we onze reis voort; een half uur verder naar Dalwhinnie Distillery, één van de vele Single Malt Scotch whisky stokerijen. Daar deze niet nadrukkelijk genoemd werd in het capitoolboekje (en daarom waarschijnlijk ook niet in veel andere reisgidsen) besloten we juist deze stokerij aan te doen om ons wat meer te verdiepen in dat typische Schotse drankje. Een goede keus! Wel wat toeristen, maar lang niet zoveel als bij de eerdere Blair Athol Distillery. We konden binnen 10 minuten met een gids mee, alleen mochten er geen kinderen onder 8jaar mee vanwege de vele (toch niet zulke gezonde) aanwezige dampen. Mm, hoe en wat dan? We besloten na kort overleg dat Renéetje met Noah in de auto zou wachten en ik met de tour mee zou gaan. Ik bleek als enige enkeling bij een groep Indiaase-Californische mannen aan te sluiten, één die zo een 15-jaar oudere Alladin had kunnen zijn. Ach niet erg, zij waren behoorlijk kritisch (wel op een leuke manier) wat veel vragen opleverde en de gids lekker veel vertelde. Onze gids was Peter, een oudere, kale Schot die alles op een erg leuke manier vertelde, met een niet té zwaar accent zodat het ook allemaal goed te volgen was en die duidelijk zelf ook niet vies was van een goede whisky (welke Schot wel hoor ik jullie denken ;-). Schotland is hét land van de whisky en er zijn niet normaal zoveel whiskystokerijen. Alle maltwhisky worden min of meer op dezelfde manier gemaakt, maar de omgeving, rijping en wijze van bewaren beïnvloeden zeer de smaak zodat alle wkisky's echt een andere smaak kennen. Het is niet zo dat er één 'beste' maltwhisky is; per gelegenheid kan het uitmaken, maar natuurlijk ook per persoon. Het typische aan de Dalhwhinnie stokerij is dat dit de hoogst gelegen stokerij van Schotland is (zo'n 355 meter boven zeeniveau) wat effect heeft op het stookproces (door met name de kou en het snelle afkoelen in de wintermaanden) en dus op de smaak. Dit heeft zelfs zo'n effect dat de whisky's van Dalwhinnies die in de zomer gemaakt zijn, serieus anders smaken dan diegene die in de winter gemaakt zijn. In het kort wordt whisky gemaakt door de volgende processen; 1. mouten (drijfnatte gerstkorrels worden gedroogd waardoor er enzymen gemaakt worden die zetmeel omzetten in suikers); 2. De gerst wordt vervolgens gedroogd, ontdaan van kiemortels en gemalen; 3. Met warm water wordt van de gemalen mout (heet nu grist) een brij gemaakt. Wanneer de grist het water opzuigt, ontstaat er een suikerachtige substantie (wort). 4. Fermentatie; gist wordt toegevoegd aan de wort wat vervolgens urenlang geroerd wordt. De gist zet suiker om in alcohol en er ontstaat een heldere vloeistof; wash (dit ruikt overigens als héél sterk bier wat het ergens ook is); 5. Distilleren; de wash wordt 2x gekookt zodat de alcohol verdampt. Eerst in de wash still, daaarna in de spirit still; dit zijn kopere ketels met een net iets andere vorm. Hieruit komt een whisky met nog een erg hoog alcoholpercentage; 6. Rijping; de whisky moet minstens 3 jaar rijpen in eikenhouten vaten. De duurdere whiskys rijpen 10 tot 15 jaar, sommige zelfs wel 50 (!) jaar. Je hebt dan nog verschil tussen de Single Malts en de Blended whisky;'s; de single malts zijn in één stokerij gemaakt uit pure, ongemengde gerstemout. De blended whiskys's worden gemaakt uit een mengsel van soms wel 50 verschillende malts. Onze gids gaf aan dat beiden erg lekker kunnen zijn en dat er tevens van beide vormen ook erg 'vieze' varianten tussen zitten. Ook nu geldt; gelegenheid en individu. Met de tour legde Peter dit gehele proces onwijs goed uit en mochten we de gehele fabriek door. Door de weeks zijn de werklui gewoon aan het werk wat het nog een tikje interessanter zou maken denk ik, nu was er verder niemand en was het gedane werk van afgelopen week enkel zichtbaar. Zo duurt het gehele proces 3 weken, dus konden we wel wat dingen in actie zien. Aan het einde van de tour kregen we nog een proeverijtje van 2 soorten whisky met een heerlijk chocolaatje om de smaak extra tot z'n recht te doen komen. Ik sloeg even over, maar kreeg wel het glaasje in een doosje mee naar huis én Peter deed de 2 proeverijtjes in 2 flesjes om mee te nemen om zo samen met Renéetje nog op te kunnen drinken. De man van het Indiase gezelschap die moest rijden, kreeg zijn 2e proeverij eveneens in een flesje mee, daar het de nodige alcohol bevat en de Schotten zéér streng zijn inzake rijden met alcohol op (heel fijn! :-)). Bij terugkomst bij de auto trof ik 2 hele vrolijke mannen aan en had Noah onwijs veel plezier met de ramen en het feit dat ie voorin mocht zitten in de auto. Echt een hele grote jongen. Met zijn 'magico magico' was ie fantastische toverkunsten aan het vertonen. Genieten! Renéetje ging nog eventjes de shop in, om een echte Scotch te scoren (meer typisch Schots kun je het niet krijgen denk) in een érg leuke verpakking (Winter is here!) en daarna was het op naar de volgende stop!

Dit was zo'n 20 minuutjes verder, bij het Highland Folk Museum nabij het kleine stadje Newtonmore. Een gratis open lucht museum met opstellingen van huizen van vroeger, van hoe de mensen uit de highlands leefde. Er is een dorpje met een 6-tal huizen uit 1700 en er waren vervolgens een hoop gebouwen oplopend van 1900 tot en met 1950. Eigenlijk had ik ons moeders oranje-bruine koffieblik ook hier nog wel verwacht, maar helaas. We begonnen met het kleine dorpje uit 1700 wat erg bijzonder was, maar wat jammer genoeg weinig activiteit had. Op foto's en van verhalen begrepen we dat het hier net als Archeon in Nederland kan zijn, maar helaas, we waren wellicht net op het verkeerde moment. We hebben overal op het gemakje gekeken en Noah genoot vooral van de zeer oude keukengereien in diverse huisjes en kookte iedere keer weer voor ons een heel maal. Ook hadden we nog de nodige lol met verkleedkleren, al vond Noah ons toen vooral erg kinderachtig (dat begint nu dus al haha). Op de terugweg naar het andere dorpje liepen we door een stukje bos met tal van dieren uitgehouwen in hout wat een leuke speurtocht achtige wandeling werd en genoten Renéetje en Noah van een stalen grijpmachine om stenen te scheppen. Hierna bezochten we diverse huisjes uit begin 20e eeuw zoals een tweet winkeltje (1900), een kledingmaker (1918), de schuur van een klokkenmaker (1930), een zomerhuisje (1900), een schaapsherdershuisje (1900), een school (1925) en een snoepwinkel (1930); de twee laatste de favoriete! In de school stond ook echt een leraar van 'toen' en we konden plaatsnemen in de authenthieke bankjes en konden (wat ik met alle plezier deed) een schrijfopdracht maken zoals kinderen leerden schrijven destijds. Noahtje zat naast me in een kleiner bankje en daar haalde de beste man al direct het inktpotje uit, maar helaas was onze jongen zo snel, dat we te laat waren voor mijn potje. De rest van de dag had ie dus een zwarte hand, maar ach. Hij mocht een kleurplaat krijten, terwijl ik serieus met mijn werkje aan de gang ging. Dat was nog moeilijk hoor, ook al hebben we het allemaal ooit zo geleerd... Gelukkig was de leraar tevreden en kreeg ik er een 9,5 voor met een mooie krul. Haha leuk! Het was echt onwijs leuk en volledig ingericht die school. Als laatste bezochten we zoals gezegd het snoepwinkeltje uit de jaren 30. Echt precies zoals je ze wel eens op foto's of films terug ziet. Van die grote potten snoep, een vriendelijke oude dame achter de toonbank met een heerlijk foute bloemetjesjurk aan en een heerlijk ouderetse weegschaal op de toonbank om de juiste hoeveelheid af te meten. We wilden natuurlijk wel een zakje snoep. Super leuk! Zo lang je het niet met Archeon vergelijkt, is het echt een heel leuk park. Op dagen dat er wel presentaties zijn en de dorpjes beter bevolkt zijn, is het ongetwijfeld nóg veel leuker. Wellicht een goede tip om daar rekening mee te houden mocht je nog eens gaan. Zoals gezegd is het gratis, maar bestaat het dankzij donaties. Wij betaalden gewoon de prijs voor het onderhoud per persoon en kochten een klein informatieboekje, want zo'n groot openlucht museum zonder entree vonden we wat overdreven. Aan het einde van ons bezoek genoten we nog van de leuke speeltuin, voordat we ons opmaakte voor de één-na-laatste rit van vandaag. Net voordat ik de auto in wilde stappen, werd ik nog aangesproken door een enquetemeneer over ons bezoek en ideëen over het natuurpark waarin we ons inmiddels bevonden (Cairngorm). Niet heel vervelend, maar wel een beetje langdradig, maar vooruit. We zijn de moeilijkste nog niet en uiteindelijk leerden wij er ook nog wat van; de gemiddelde snelheid op de buitenwegen is doorgaans 50mph. Ah, is dat ook weer opgeklaard.

Goed, we vervolgden onze weg via B-weggetjes naar het mooie Loch an Eilein; een kleiner meer, vlakbij het toeristische Aviemore waar we zouden overnachten. Vanaf hier vertrekken veel wandeltochten, maar zo aan het einde van de dag begon het rustiger te worden en was de parkeermeneer al naar huis waardoor we ook gewoon even gratis konden parkeren. Noahtje was in slaap gevallen na een dag vol avontuur, dus besloten we even om de beurt te gaan kijken. Een schitterend meer, te midden van schitterende natuur met een perfect bankje aan de oever. Je kon er slechts via één kant op, mits je het niet erg vond natte voeten te krijgen, dan ging de andere kant ook prima. Ik had het geluk dat er bij mij echt helemaal niemand anders meer was, en nam plaats op het bankje, met een groepje zacht kwakende en relaxte eenden dartelend in het water voor me. Genieten. Echt genieten. Van de rust, de natuur, de stilte. Een zacht briesje, de zon die je achterop de bergen zag schijnen. Ah, kon je daar maar je tentje op zetten en even daar alleen op de wereld zijn met ons drietjes. Echt genieten.

Inmiddels was het later in de middag geworden en waren we toe aan de laatste stop; op dus naar Aviemore. Door een foutje in onze reisdocumenten stonden we eerst voor een onjuist guesthouse. Héél jammer want het zag er heel leuk uit en ik werd begroet door de huiskat die meteen wilde kroelen. Maar de vriendelijke eigenaar vond samen met mij uit dat onze reisagente een foutje had gemaakt en we bij een gigantisch groot resort een stukje verder moesten zijn.. Oh.. Nu dan op naar de allerlaatste rit van vandaag; gelukkig maar een klein stukje verder. Maar amai, iets teveel van het goede. En niet helemaal in onze prijsklasse geloof ik; wat een chique bedoeling! We reden een gigantisch park op en checkten in bij de receptie van het 'resort'. We moesten even wachten op super chique Engelsen die net voor ons incheckten en een hele uitgebreide uitleg ontvingen van alles op en rond het resort. Toen wij echter aan de beurt waren, had de dame haar interesse verloren of zag ze dat wij van een iets andere klasse waren of iets dergelijks, want ze leek weinig tijd en zin te hebben voor een uitleg. Een weinig warm welkom voelden we en we moesten blijkbaar een stuk verder zijn, daar we een kamer in het hotel hadden... Na zelf doorvragen bleek het zwembad kapot te zijn en na wederom doorvragen kwamen we erachter dat het Schotse Joepie in dit resort het gebouw om de hoek was. Oké, niet gaan ergeren, eerst maar op zoek naar een fijn restaurantje en dan wel weer verder zien.. We hadden om één luxere accomodatie gevraagd aan onze reisagente, vooral voor Noah met een zwembad en wat kinderspeeldingen, en ja, dan kom je op zoiets uit. Is niet erg, maar het stoort ons wel dat de service dan gelijk zo wordt als je niet met een porshe of massarati aankomt en je niet enkel en alleen de duurste merkkleding draagt. Achja, we gaan het er maar van nemen.

Na een simpel diner met een belachelijk lekker toetje (cheesecake, altijd goed natuurlijk) in een restaurantje wat meer op ons 'niveau' ligt met erg vriendelijke en lekker droge Schotse oudere dames in de bediening, vermaakten we ons nog zo'n 45minuten in de Schotse Joepie van dit resort. Wij helemaal gesloopt natuurlijk, Noah gierde het uit van plezier. Omdat we vrij laat waren, net voor sluitingstijd, waren we de enige met nog één ander gezin. We hadden dus alle ruimte en dat was genieten. Nu uitpuffen van een leuke, maar vermoeiende dag, onder het genot van een lekkere Scotch en lekker samenzijn.

Oidhche mhath!