I could not be a traitor, I was never his subject

Feasgar math!

Gisteren hebben we een rustige relaxdag gehad. Het gebied waarin we verbleven leende zich prima voor lange wandeltochten, maar ook voor ultiem relaxen. Daar we toch al wel een drukke 2 weken achter de rug hadden, kozen we voor het laatste. We zijn 's ochtends nog wel eventjes op pad gegaan. Tijdens de tocht naar Loch Katrine, waar we eerst naar de verkeerde kant van reden (waar geen boten vertrokken en dus ook niets te doen was op een klein caféetje na), kwamen we langs een meer waar we gemakkelijk konden stoppen (er reed echt nie-mand). De mannen speelden er met steentjes op het water (ssst, sebiet komt hier Nessie nog naar boven) en ik keek rustig toe, vooral genietend van de rust en het fijne zonnetje. Toen we weer in de auto wilden stappen, was deze echter vergeven van de minivliegjes! Allemachtig, wat een gekte. Waarom?? Geen idee. Gauw vertrekken zodat ze er uit zouden waaien. Verder op weg naar de 'goeie' kant van het Loch Katrine in het mooie Trossachs. Een groot meer, van zo'n 13 km lang en op diepste punten tot wel 156 meter diep. Hier namen we een kaartje voor de Stoomboot, de 'Sir Walter Scot', genoemd naar de meest geliefde dichter van Schotland (die hier ook het beroemde 'Lady of de Lake' schreeg). We hadden van deze stoomboot nog niet eerder gehoord, maar het schijnt één van de grootste toeristische attracties van Schotland te zijn. Het viel mee met de hoeveelheid toeristen, al waren alle passagiers die meegingen, wel allen toeristen. Maar de boot zat lang niet vol. Het is een boot van 110 meter lang en 19 meter breed, heeft een stoommotor en vaart al sinds 1900. De boot zou elk jaar duizenden gasten vervoeren over het meer. Sinds 2007 maakt het bootje overigens naast de stoommotor veelal gebruik van bio-brandstof (wat vele mele milieuvriendelijker is). Het is een bijzonder bootje, goed onderhouden en je kunt er zowel binnen als buiten zitten. Het was schitterend weer, met veel zon, maar op zo'n groot meer toch een beetje fris. Daarbij wilde Noah zelf ook binnen zitten en zo naar buiten kijken, dus we zochten een tafeltje vooraan bij het raam. Je kon ook nog buiten aan zowel voor- als achterkant zitten en een verdieping lager, waar je mooie banken had, maar wel door typische ronde bootgaatjes naar buiten moest kijken. Op een ander deel van het schip kon je ook op deze verdieping komen en de grote stoommotor zien. Geinig! Het tochtje duurde een uur en we genoten van het wederom schitterende uitzicht, zeker met dit mooie weer vandaag. We maakten terug naar het hotel een korte stop in Aberfoyle, een naar ons idee grijs en wat troosteloos stadje. Hier lunchten we even en reden daarna terug naar het hotel. Hierbij moest het laatste stuk trouwens over een smaller weggetje wat zo uit een schilderij had kunnen komen; een weggetje langs het meer, met aan de ene kant rotsen en bomen en de andere kant een stenen muurtje omdat pal ernaast het water was. En tussen de bomen stonden struiken met schitterende paarse bloemen die deels over de weg hingen en wat bovenal een schilderachtig plaatje gaf. Jammer genoeg konden we echt niet stoppen op deze weg voor een mooie foto; maar het was fabelachtig. De verdere middag brachten we door in de speeltuin (helemaal voor Noah alleen, die overigens steeds moediger wordt en meer gaat klimmen!) en daarna in het zwembad. Dit was wel wat drukker, met vooral oudere mensen, maar niemand vond het erg dat onze grote jongen wat drukker was en z'n visjes had meegenomen. 's Avonds dineerden we in het veel te dure, maar zeer gastvrije hotelrestaurant waar Noah een gerechtje op maat kreeg (het moet niet gekker worden) en hadden we nog en relaxte avond op onze kamer.

Vandaag, zaterdag de 22e stond er weer een reisdag op de planning. Bijna de laatste van onze mooie rondreis; van het ultiem relaxende en natuurrijke Trossachs naar de grootste stad van het land; Glasgow. Een route van zo'n 160km, met een aantal erg leuke uitstapjes. De eerste was bij het Doune Kasteel; een laat 14-eeuws kasteel in het gelijknamige stadje gebouwd door Robert Stewart, Hertog van Albany, regent van Schotland (zoals we vernemen). Later werd het kasteel koninklijk bezit en werd het voornamelijk gebruikt voor jachtexpedities en vanaf 1560 diende het regelmatig als gevangenis. Het kasteel werd altijd redelijk onderhouden, maar in 1581 liet Jacobus VI van Schotland het kasteel groots herstellen en verder versieren met torentjes aan de ringmuur. Tijdens de Jacobitische opstand van 1745 hield McGregor of Glengyle met een garnizoen van 25 man het kasteel voor de Prins. Hierna raakte het kasteel in onbruik en pas in 1883 liet de 14e graaf van Moray het kasteel herstellen door de architect Andrew Kerr waarna het uiteindelijk in 1970 in staatsbeheer is gegeven. Het kasteel is decor geweest voor diverse producties; de film 'Monty Python and the Holy Grail' is er vrijwel geheel opgenomen waarnaast er heel veel scenes uit de Schotse hitserie 'Outlander' zeer recent zijn opgenomen. Én was het het decor voor de scènes van de pilot van niets en niemand minder dan Winterfell, het kasteel van de Starks uit onze geliefde Game of Thrones! En er rondlopende, snappen we volkomen hoe filmmakers hier zo graag willen filmen. Aan de buitenkant lijkt het weinig super spectaculairs (we worden verwend met die honderden kastelen hier), maar als je er eenmaal een voet binnenzet... direct wordt je teruggezogen in het verleden én in een fantasiewereld vol ridders, kastelen en machtige avonturen (met of zonder draken, dat laat ik aan je eigen verbeelding over). Wat een gangetjes en veel 'geheime' kamertjes kent dit kasteel! En er zijn een paar gi-gan-ti-sche grote zalen! Je kijkt er je ogen uit. Het is echt genieten met een grote G! Alleen al door er gewoon rond te lopen. Noah en ik gingen op avontuur (oh wat zou ik nu graag weer even kind zijn, hoe fantastisch zou je dan dromen deze nacht) en Renéetje struimde het kasteel door met een audioguide. Zo leerden we achteraf ook nog het één en ander nuttigs, wat een mooie aanvulling was op onze eigen gemaakte avonturen. Als je van kastelen houdt en je bent eens in de buurt; doe deze zeker aan zou ons advies zijn. Voor ons een klein nadeel dat er momenteel veel restauratie- en onderhoudswerkzaamheden bezig waren, waardoor en flink deel in de steigers stond aan de buitenkant, maar dat nam niets weg van het avontuur binnen. Een absolute must see wat ons betreft.

Na deze toffe stop, vervolgden we onze weg, een aantal kilometer verder, op weg naar het Wallace Monument nabij Stirling. We zaten echter net goed en wel in de auto, toen we een grote gedaante van een man boven de graanvelden uit zagen komen. Toen we dichterbij kwamen, zagen we dat het een standbeeld betrof en zetten we de auto extra stil. Het bleek het David Stirling Memorial te zijn; ter ere van Sir David Stirling, kolonel en stichter van de Special Air Service (SAS); een kleine unit parachutisten die zeer snel nachtelijke acties uitvoerden in de Tweede Wereldoorlog. Zo hebben de SAS onder zijn leiding 250 vijandelijke vliegtuigen die nog aan de grond stonden vernietigd, naast nog eens honderen voertuigen en diverse opslagplaatsen. In 1943 werd hij gevangen genomen door de Italianen, waarvan hij maar liefst 4 keer wist te ontsnappen. Toen werd hij door de Duitsers overgracht naar Colditz Castle waar hij de rest van de oorlog in gevangenschap zat. In 1990 werd hij tot ridder geslagen, kort erna overleed hij. In 2002 werd het monument weggezet vlakbij zijn geboorteplaats; een standbeeld van hem in uniform, uitkijkend over de velden met een verrekijker in de hand. Op diverse plakkaten om het standbeeld heen, staan de namen van de militairen van de SAS die in de strijd gesneuveld zijn.

Na deze korte stop reden we verder naar het beroemde Wallace Monument; een gigantisch monument van 67 meter hoog bovenop de heuvel (Abbey Craig nabij Stirling), uitkijkend over de velden waar William Wallace zijn troepen naar de overwinning leidde in de overbekende Slag bij Stirling Bridge. Het is gebouwd in 1861 en vertelt het verhaal van de middeleeuwse krijger die een beroemde nationale held werd; Scotland’s Braveheart (waar kennen we die naam toch van...). Het was een behoorlijke prijs om naar binnen te kunnen, wat we een beetje te gortig vonden en daarom besloten enkel de klim naar het monument zelf te maken. Het was een aardig klimmetje wat eindige met een zeer imposant monument. Echt gi-gan-tisch. Je zag het overigens ook al van mijlenver staan, trots pronkend op de heuvel. Je begrijpt ook direct wel dat het hier om een nationale held gaat, want weinig mensen krijgen zo'n monument naar zich gebouwd. Om toch een klein beetje geschiedenis mee te krijgen (en wellicht wat rectificatie naar de sterk geromantiseerde verfilming door de wel legendarische Mel Gibson), hier wat meer informatie over deze grote held; William Wallace was een Schotse ridder, een zoon van een landeigenaaar (dus geen arme boer zoals de film doet vermoeden). Hij was pas 26 jaar toen Engeland de leiding nam over Schotland en het land zijn onafhankelijkheid verloor. Een jaar later kon hij het niet meer aan om zijn geliefde land afhankelijk te zien van Engeland en ging hij de strijd aan. Het eerste jaar vermoorde Wallace een Engelse Sheriff, hij had toen zo'n 30 aanhangers. Hierna volgde er meer aanhangers en met een klein lokaal legertje ging hij de strijd aan met alle Engelse nederzettingen tussen de rivieren de Forth en de Tay. Een half jaar later waren de Engelsen het blijkbaar zat en confronteerde ze Wallace en zijn alsmaar groeiende leger bij de rivier de Forth nabij Stirling. Wallace was sterk in de minderheid, maar de Engelsen moesten een smalle brug oversteken om bij hem te komen. Wallace was geen domme man en nam een strategische positie in waardoor hij de Engelsen wist te overmeesteren. Dit leverde hem een zeer onwaarschijnlijke, maar overduidelijke overwinning op. Zijn overwinningen hielden aan en op een gegeven moment was Schotland bijna vrij van bezettingen door de Engelsen. Op een gegeven moment viel hij zelfs Noord-Engeland binnen en teisterde Northumberland en Cumberland. Echter had hij ook een naar kantje; zo vilde hij meerdere malen een dode Engelse soldaat om diens huid te houden als trofee (iew… en nee inderdaad, dat saillant detail zat niet in de film ;-)). Toen Wallace na 2 maanden Engeland weer terug kwam in Schotland, werd hij tot ridder geslagen en benoemd tot beschermheer van het koninkrijk waardoor hij in de naam van de laatste overleden koning van Schotland mocht regeren. Zo'n 7 maanden later vielen de Engelsen opnieuw Schotland binnen en wonnen ze van Wallace en zijn troepen in de Battle of Falkirk. Voor Wallace een verschrikking en hij trad hij af als beschermheer. Hij bleef nog wel betrokken als een diplomaat en probeerde steun van de Fransen te vergaren voor de Schotse opstand. Helaas keerden de Fransen zich tegen de Schotten, en tot overmaat van ramp capituleerden ook de Schotse leiders en erkenden ze de Engelse koning als hún koning in 1304. Wallace weigerde zich over te geven aan de Engelsen waarna hij gevangen genomen werd op 5 augustus 1305. Hij werd meegenomen naar Londen waar hij ter dood veroordeeld werd als verrader jegens de kroon; gedurende 7km werd hij aan z'n enkels achter een paard aan getrokken, vervolgens werd hij opgehangen, en kort voor verstikking omlaag gehaald. Hij leefde nog toen zijn ingewanden eruit werden gehaald. Hierna werd hij onthoofd en gevierendeeld waarna zijn hoofd en ledematen naar diverse uithoeken van Schotland werd gestuurd als waarschuwing (dat deel van de film klopt dus wel akelig goed). De Engelsen hadden hiermee het doel gehad de Schotse opstand de kop in te drukken en alle gevoel van patriotisme weg te nemen. Het werkte echter averechts; William Wallace werd een martelaar en werd (en wordt) door de Schotten gezien als een symbool van de onafhankelijkheidsstrijd. Robert the Bruce pakte de strijd later op, leidend tot de Schotse onafhankelijkheid 23 jaar later, in 1328. Sindsdien wordt Wallace gezien als één van Schotlands grootste helden. Één zin is legendarisch geworden, een zin die Wallace gezegd zou hebben tijdens zijn ter dood veroordeling; “I could not be a traitor to Edward, for I was never his subject”. Een zin die ze hier in Schotland zeer levendig houden.

Nadat wij de weg weer naar beneden hebben gemaakt, in gedachten nadenkend over deze grote held, stappen we in voor een klein ritje naar de volgende stop; het dorpje Bannockburn. Eigenlijk puur toeval dat we dit dorpje uitkiezen; het ligt op de route naar Glasgow vanaf het Wallace Monument en we lezen in de Capitool gids dat Robert the Bruce hier een belangrijke slag won. Kunnen we daar ook nog even kijken en hoeven we niet het drukke Stirling in. Lijkt ons een prima plan. We zoeken een restaurantje op nabij het gebied van de slag en eten eerst een voortreffelijke lunch voor weinig centen met onwijs leuke plates; ze staan vol plaatjes met soort van opdrachten a la rebus stijl; je moet de plaatjes gewoon hardop uitspreken (dus wat je ziet) en dan vind je een liedje van the Beatles, of van Elvis, of je vindt een zanger of zangeres of een verhaal van Shakespaere. Van alles, net wat de opdracht is op jouw plate. We vonden het haast jammer dat het eten kwam en we niet meer konden raden. Het was nog behoorlijk moeilijk! Met een volle buik stapten we weer naar buiten en viel het ons erg op dat er wel héél veel Schotse vlaggen op straat te zien waren en toch wel héél veel Schotten in hun traditionele kleding rondliepen. Nou lopen er toch wel de nodige Schotse mannen (met name wat oudere) gewoon in kilt rond, ook als ze een 'normale' dag hebben, maar nu waren het er wel héél veel en is het allemaal wel erg chique. Ik stap op 3 Schotten af en vraag wat er aan de hand is. Wat blijkt, over 2 dagen is het 705 jaar geleden dat Robert the Bruce hier, in dit dorpje, op dit veld, een aantal meter verderop, de belangrijkste overwinning op de Engelsen behaalde tijdens de Schotse onafhankelijkheidsoorlog; de Slag om Bannockburn. Ah. Dat verklaart een hoop. Ze vertellen ons ook dat we vooral moeten gaan kijken bij het veld en het monument (wat we al van plan waren maar nu zeker), want over een uur is er van alles te doen. Nou, off we go. Zodra we het veld zien, zien we alleen nog maar grote Schotse vlaggen en mannen in kilt. Ook is er een klein podium en staan er muzikanten klaar. Oh dat belooft wat. We lopen eerst nog even het winkeltje en het bezoekerscentrum in en proberen kaartjes te kopen voor dat grootste gebeuren. Helaas; alles uitverkocht. Ja dat was te verwachten. De dame licht ons nog extra toe dat dat komt door de 705-jarige verjaardag van de slag, maar die hadden we zelf al ingekopt. Toch vriendelijk van der. Ze nodigt ons uit om alsnog wel rond te kijken. Dat doen we zeker. We lopen naar buiten, naar het monument en een groot standbeeld van Robert the Bruce op zijn paard en we besluiten ons ook even te settelen op het grote grasveld. Noah heeft wat lekkers en z'n vrachtwagens die hij vol enthousiasme vol propt met gras en bloemen. Prima ventje. En wij worden kostelijk vermaakt door simpelweg om ons heen te kijken. Er begint even later iemand te spreken (in een Schots dialect waar je bijna niets van snapt - in heel Schotland waren ze nog best prima te volgen, maar hoe dichter we bij Glasgow komen, hoe onverstaanbaarder ze worden) en kondigt wat mensen aan, maar eerst komt er muziek. Lekkere muziek wel te verstaan! Uiteraard over de onafhankelijkheid, maar er zit een lekkere beat in. Noah vindt dat ook kennelijk en laat het gras even voor wat het is, staat op en gaat met één beentje wild op de grond stampen terwijl ie met zijn heupjes schud. Goed zo jongen. Mama's zoon. Dan komt er iemand aan het woord. Nou, zo zal het ongetwijfeld zijn geweest die 705 jaar geleden; wat kon die man spreken. Een speech waar je kippenvel van kreeg en waar de Schotten wild op gingen. Het verhaal van William Wallace kwam uitgebreid voorbij, natuurlijk vol van het patrionistische vuur verteld en met de letterlijke zin zoals eerder genoemd. Ook volgt daarna het verhaal van Robert the Bruce en hoe die uiteindelijk de Schotten de onafhankelijkheid bracht. Wat zijn die Schotten trots! Er wordt om ons heen luidt meegeroepen en gejoeld. Daarna volgt er nog een koppeling naar de Brexit ('Fuck the Brexit!') en hoe ze ook nu weer los willen en zelf een dergelijk besluit willen maken. Het zijn andere tijden, maar de wil en de kracht van het volk is hetzelfde als altijd. Na deze meeslepende lange speech volgt er een bijzonder tafereel waarin een aantal oude Schotten en verkleedde ridders een optocht van kinderen vergezellen, uiteraard ook met een doedelzakspeler, naar het standbeeld van Robert the Bruce, waar bloemen worden weggelegd. Ik loop met Noahtje mee, maar die vindt het te lang duren en gaat een in het gras zitten mokken tot het voorbij is. Renéetje filmt het tafereel van een afstandje, ik ervaar het van dichtbij. Bijzonder hoor! We blijven daarna nog even hangen voor wat muziek, maar moeten daarna toch echt verder, op naar Glasgow. Op de weg terug lopen er 3 oude Schotten in vol ornaat (of zonder, tis maar hoe je het wil zien.. ;-)) een stukje voor ons uit waardoor wij onze pas wat versnellen en ze net voor de parkeerplaats inhalen; we geven aan uit Nederland te komen (we zijn het zat voor Duitsers, Denen of Finnen aangezien te worden) en vragen of ze het goed vinden als we een foto van ze maken. Dit vinden ze zeker niet erg en ik mag direct tussen ze in komen staan waarbij ik een zwaard (wat nog behoorlijk zwaar is!) in m'n handen gedrukt krijg. Ze vragen of Noah er niet ook bij wil, maar die houdt een veilige afstand aan. We schieten een paar plaatjes met deze toffe heren, waarna we ze meerdere malen bedanken. Ze zeggen nog iets vrijwel onverstaanbaars terug, waarna ze rustig aan weglopen. Wij lachen vooral vriendelijk haha. Ook wij vervolgen hierna onze weg.

We maken nu geen stop meer en binnen een half uur zijn we in Glasgow. Een gigantische stad, met gigantische drukte. Oh ja, zo ging het er aan toe. Pff. We zoeken ons hotel, wat naar het lijkt midden in een achterbuurt lijkt te liggen. We weten dat dat niet is, omdat we het al op de kaart op hebben gezocht (het licht haast hartje centrum), maar zo ziet het er niet helemaal uit. Ach, morgen gaan we op verkenning. Het is een belachelijk luxe hotel waar we even wat moeite hebben om in te checken; er zou namelijk nog niet betaald zijn. Ik bel de vriendelijke dame van ons reisbureautje die direct in de telefoon klimt. Het schijnt ook dan nog best lastig te zijn, want pas na meerdere telefoontjes en een uur later wordt ik weer geroepen en is het geregeld. De beste man aan de balie schijnt er ook nogal klaar mee te zijn en geeft me enkel de sleutel; de rest moet ik zelf maar uitzoeken. Renéetje maakt zich niet druk en loopt maar een kant op. Ik volg mijn rustige man wat sjokkend van irritatie, maar (uiteraard) vinden we de liften en ook onze kamer. Noah vindt het allemaal best, als ie sebiet maar een stukje Thomas de Trein mag zien. Tuurlijk jongen. Eenmaal op de kamer (wat overigens een halve huiskamer is) stallen we onze bende nog één keer lekker uit en lopen Renéetje en ik beiden nog één keer op en neer naar de auto voor de rest van onze zooi. Ik voelde me wel net Kevin McCallister in New York; in m'n vakantiekloffie en rugzak op, in een véél te duur hotel, met het geld van een ander (wat dan weer niet echt is), vriendelijk lachend, doen alsof er niets geks aan de hand is, langs de onauthentieke meneer en mevrouw van de balie lopend. En dat gevoel verstevigden we nog even, door eens (eerste keer ever) lekker room service te laten komen (we hadden echt géén zin meer om de deur nog uit te gaan). Renéetje grapte nog of we niet een opblaasbare clown in de badkamer moesten zetten met muziek op en de opname van die ene gangsterfilm; 'keep the change, you filty animal, muhahaha'. Dat was nou echt een klassieker geweest haha. Nee hoor, we hielden het netjes. Nog lekker gezwommen (ook toen dacht ik; 'even vragen of we bommetjes mogen oefenen.. ;-)) en nu lekker languit op de bank en het bed met een lekker drankje van de roomservice.

Morgen voor de laatste keer op verkenning!

Oidhche mhath!