Eerste kennismaking met de Kmercultuur!

Sabaai dii!

Het plan van gisteren was om op tijd ons bedje in te duiken. Eerst ‘even’ typen en dan na een frisse douche het heerlijke bed in. Daar kwam helaas niet helemaal veel van terecht, zeker niet na ons gezellige uitje met Anja en Vanessa. We hebben dezelfde avond nog wel een begin gemaakt met ons grote jungle-avontuur-verslag, maar dat hebben we vandaag (26 februari) pas afgerond. Tegen 23.00uur vonden we het namelijk wel welletjes en wilden we toch echt gaan slapen. Dat viel alleen ff flink tegen.. we dachten wel zo vermoeid te zijn dat we zo in slaap zouden sukkelen, maar wellicht waren we té moei en bleven we daardoor wakker. Ik kon sowieso de slaap moeilijk vatten; al de schitterende uitzichten en geweldige dingen die we hebben gezien en gedaan de afgelopen dagen schoten herhaaldelijk over mijn netvlies en door mijn gedachten. Dit resulteerde in wederom een vrij korte nacht waarin we zeer zeker niet erg uitrustten.. Ons drukke programma staat echter weinig speling toe en om 7uur ging de wekker weer gewoon. Het opstaan verliep allemaal nog wel goed, maar de klap kwam dezelfde ochtend nog.. We pakten onze spullen weer in, gooiden de smerige kleren bovenop zodat we ze er straks als eerste weer uit konden gooien, hadden een heerlijk Frans ontbijt in het loungecafé op het dak van het hotel en vertrokken weer met het miniliftje (ik moest weer meteen terugdenken aan de krakkemikkige miniliftjes in Rob zijn oude kantoor in Buenos Aires en in het hotel in Montevideo, Uruguay.. Amai, ze hebben die dingen echt over de hele wereld.. :P Ik was de lift nog niet uitgestunteld, of daar stond onze toffe gids alweer met een brede glimlach te wachten. Hij pakte mijn zware backpack over en laadde alles in de reeds gereed staande minibus. Renéetje volgde iets later en ook zijn zware backpack werd meteen uit handen (of beter gezegd; van de rug) genomen en ingeladen. Zo, klaar voor het volgende avontuur!

We zouden vandaag de volgende bestemming bereiken; de beroemde 4000 eilanden, maar eerst gingen we nog een mooi ochtendprogramma tegemoet; een bezoek aan de wereldberoemde Wat Phu Champasak! Het eerste stuk, over de goede, verharde weg naar het plaatsje Champasak legden we met de minibus af. Na een half uurtje kwamen we in het dorpje aan en ruilden we de minibus om voor een drietal fietsen. Wederom kleine fietsjes, die voor mij al te laag waren, laat staan voor Renéetje.. maar zo zijn ze hier nu eenmaal allemaal, dus stapten we gewoon op en zeiden dat het prima was! Het was iets van 10km fietsen, een aardig eindje dus, maar dat leek haast het dubbele door de slecht begaande weg. Het was een half met stenen verharde zandpad, wat echt alles behalve ideaal fietst. En hoewel het pas ochtend was, zo rond 9uur, was het echt al erg warm. Enkele uren later zou de temperatuur zelfs oplopen tot bijna 40 graden… Ik kwam wederom tot de conclusie dat dat écht boven mijn aankunnen gaat. Dertig graden kan ik nu al aardig hebben, dan kan ik zelfs nog actief dingen blijven doen (en dat is echt een gigantische vooruitgang met als je mij enkele jaren geleden meemaakte met dergelijke temperaturen.. :P), maar haat 40 graden Celcius.. dat is echt too much.. Maar goed, daar waren we nog niet. Het was nu nog iets van 30 graden, dus nog wel te doen.

Na haast een uur fietsen, met een tweetal stops bij gigantisch mooie bomen (echt héle mooie, wijduitlopende bomen) en een grote houten Boeddha, kwamen we aan bij Wat Phu (de ‘bergtempel’). Deze tempel ligt in de uitlopers van de berg Ligaparvata, beter bekend als Phu Phasak. De tempel werd ruim een tiental jaar geleden, in 2001 door Unesco op de Werelderfgoedlijst geplaatst. Het nu gedeeltelijk overgroeide tempelcomplex was heilige grond voor ten minste drie culturen; in de 5e tot 8e eeuw werd hij vereerd door het Champarijk. Echter, de meeste resten van gebouwen die er nu nog te vinden zijn, zijn pre-Angkoriaans en dateren van begin 9e eeuw. Volgens kenners ligt hier dan ook de oorsprong van de Khmerbeschaving die later in Angkor (Cambodja) tot ongekende bloei zou komen. Nog later wijzigde het Laotiaans-Boeddhistische koningrijk Lan Xang de hindoetepel in structuren die bij het eigen, Boeddhistische geloof pasten.

De tour begon bij het Wat Phu Champasakmuseum, waar we echter pas op de terugweg naar binnen gingen. We stapten voor dit museum eerst in een soort golfkar, die alle geïnteresseerden naar het begin van de stenen Koningsweg bracht. Dit was een vrij lang pad, die recht naar de tempels leidde. Vooraan aan het complex stonden twee gebedspaviljoens; één voor mannen en één voor vrouwen, ieder aan één kant van het verlengde van de Koningsweg. Beide paviljoens waren voorzien van gedetailleerde bas-reliëfs. We liepen er door heen en hebben het hopelijk zo goed mogelijk in beeld kunnen brengen. Linksachter het linkse gebedspaviljoen bevond zich het Nandipaviljoen; een klein paviljoen gewijd aan de heilige stier ‘Nandi’, het rijdier van de Hindoeïstische God Shiva. Het beeld van Nandi is overigens uit het paviljoen verwijderd en konden we later in het Wat Phu Champasak-museum zien.

We liepen weer terug naar het pad en maakten met een rechtse beweging een boog naar het begin van de steile trappen die omhoog liepen naar de Grote Tempel. Eerst kwamen we nog langs twee omgevallen en half begroeide beelden van een man en een vrouw (de lingam en de yoni) die symbool stonden voor vruchtbaarheid (mannelijke en vrouwelijke vorm). Bij het begin van de steile trappen stond een groot stenen beeld; de Khmer Dvarapala. Gehuld in Boeddhistische gewaden waakt hij over het binnenste heiligdom van de tempel. Men zegt dat het de legendarische stichtig van Wat Phu verbeeld. Toen was het weer een flinke klim de steile trappen op om zo naar de hogere niveaus en de Grote Tempel te geraken. Er waren drie lagen, welke voor slechts voor een beperkt gezelschap beschikbaar waren. De onderste laag aan het begin van de trappen was toegankelijk voor iedereen. De tweede laag, mochten alleen de heiligsten en de bedienden van hen komen. De bovenste laag was alleen voor de heiligsten en voor het doen van offers. Langs de trappen stonden overigens vele champabomen/frangipanibomen, met daarin de ‘dok champa’, de nationale bloem van Laos. Schitterende bomen!
Boven aan de trap had je een schitterend uitzicht over het gehele complex daar beneden. Je kon uitkijken over de Mekong, de schitterende frangipanibomen en het grote meer vooraan het complex. Als je je omdraaide was daar de Grote Tempel; het hoogste deel van het complex. Het altaar bevatte ooit een Shiva-lingam, maar dat bestaat helaas niet meer. Wel bestaat het oorspronkelijke lingam-heiligdom nog. In plaats van de Shiva, prijkt er tegenwoordig een grote Boeddha en diverse kleine iconen. Voor het altaar liggen en staan tientallen offers van de vele gelovigen die regelmatig komen offeren. We verlieten de tempel langs een zij-ingang aan de linkerkant. Hier zijn nog fijnbewerkte lateien boven de ingang aanwezig, die Hindoeïstische en Boeddhistische goden tonen. De Grote Tempel heeft in totaal twaalf ingangen en boven elke ingang zijn nog dergelijke lateien te ontdekken.
We liepen nog wat verder links naar boven, achter de grote tempel, waar de Heilige Bron zich bevindt. Het is een ondergrondse bron waarvan het water heilig wordt geacht. Enkele Boeddhistische vrouwen uit Vang Vieng en Vientiane die er tegelijkertijd met ons waren, hadden lege flesjes bij welke ze vulden met het heilige water. Deze namen ze mee naar huis om zo hun familie van geluk te voorzien. Onze gids Pheng maakte een kommetje van zijn handen en liet wat van het Heilige Water op zijn hoofd terecht komen. Dit mochten wij ook doen; dit bracht geluk. Uiteraard hebben we aan zijn verzoek gehoor gegeven. :) De Heilige Bron had voorheen overigens een kanaal dat via een waterspuwer de lingam van Shiva van heilig water voorzag. Deze waterspuwer staat tegenwoordig in het wat Phu Champasakmuseum, wat we later nog gingen zien.
Vervolgens liepen we achter de Grote Tempel door naar rechts en kwamen daar bij de voetafdruk van Boeddha. Pheng vertelde een verhaal over waarom dit altijd de rechtse afdruk is, maar dat is niet helemaal goed blijven hangen. Het ging er in ieder geval om dat hij geen magische kracht of geluk meer had in zijn linkervoet en dat daarom altijd de rechtervoet wordt afgedrukt. Al is dat naar mijn idee moeilijk van elkaar te onderscheiden, omdat de tenen en vingers van Boeddha altijd allemaal even lang zijn (hoe onderscheid je dan dus de grote van de kleine teen is mijn probleem dus..). Hierna zakten we iets af en kwamen langs de Stenen Trimurti, welke zich achter de Grote Tempel bevond. Het is een stenen bas-reliëf van de Hindoeïstische Drie-Eenheid (Shiva, Vishnu en Brahma). Onze volgende stop op dit complex was een stuk verder naar rechts; bij de Krokodil- en Slangensteen. Beide waren (en zijn) Goddelijke wezens voor de oude Khmer. De gestileerde uitsnedes van deze dieren op twee grote stenen dateren dan ook uit de Khmertijd. Ze werden gebruikt voor menselijke offers. Minimaals eens per jaar waren er twee kinderoffers nodig; een jongen en een meisje. Zij werden middels één van drie manieren verkregen; vrijwillig, door de ouders of door middel van een spel. De kinderen werden dronken gevoerd en op de krokodilsteen gelegd met hun hoofd naar beneden. Daar werd vervolgens hun keel door gesneden. Het bloed stroomde dan via een uitsnede naar de rand van de krokodilsteen en liep over naar de slangsteen. Dit was het offer. De lichamen werden vervolgens naar de rivier gedragen en aan de daar levende krokodillen geofferd.
Ik moest hierbij meteen aan de bizarre kinderoffers van de Inca’s in Zuid-Amerika denken. Dit blijf ik toch echt te bizar voor woorden vinden.. kinderen offeren… Het gebeurde soms wel vaker dan eens per jaar, omdat de mensen geloofden dat als er een ziekte of iets dergelijks uitbrak, de Goden ongunstig waren. Er diende ook dan menselijke offers gebracht te worden..
Ik vind dit alles maar een akelige gedachte.. brr..

De laatste stop voor we onze steile terugweg naar beneden begonnen was bij een rots met daarin een olifantenkop. Deze dateert ui de Hindoestaanse tijd van het complex. Een tweede was in de maak, maar is nooit afgemaakt, omdat toen de religieverandering kwam door het koninkrijk Lan Xang.

De temperatuur was inmiddels aardig opgelopen en alle vermoeidheid van de afgelopen paar dagen en het slechte slapen kwam er uit. Dit in combinatie met de hitte, bracht mijn energieniveau tot de grond. Het oorspronkelijke plan was dat we na het museum aan het begin van het complex de fietsen weer zouden pakken en terug zouden fietsen naar het dorpje Champasak. Dat zag ik nu echter even helemaal niet meer zitten (Renéetje kon het nog wel aan overigens, maar vond het nou ook weer niet echt erg als het niet hoefde). Pheng gaf aan dat we ook vanaf hier met het minibusje mee konden en dat de fietsen per tuktuk opgehaald konden worden. Oh, wauw als dat ook een optie was, doe dan die maar.. !! Alleen deze wijziging gaf al wat energie terug :). We liepen langzaam de steile trappen weer af en werden per golfkarretje weer terug naar het begin gebracht. Daar bezochten we nog wel het Wat Phu Champasak-museum, waar vele voorwerpen uitgestald staan die de geschiedenis van deze en andere oude tempel in de Khmervindplaatsen in de streek belichten. Onder andere zagen we hier de stenen Nandi terug, de heilige stier en rijdier van Shiva en de bewerkte stenen waterspuwer die oorspronkelijk gewijd water aanvoerde naar de centrale lingam van Shiva in de hoogste tempel van Wat Phu (zoals ik eerder beschreef). Renéetje was echter het meest in de trant van de enkele Naga-beelden (de slangachtige God). Tot dusver, overal waar we komen, wil hij der alles van weten en alles over lezen. Een nieuwe interesse is geboren lijkt het wel (hij opperde zelfs dat ie misschien wel een tatoeage van dit Goddelijke wezen zou willen.. !).

Moe maar blij dat we niet weer het hele eind terug hoefden te fietsen, kochten we nog wat koud drinken en stapten we in het wederom reeds gereedstaande minibusje (de service is echt zó goed, nogmaals!). De fietsen werden door een tuktuk opgehaald en moesten eigenlijk nog betaald worden, maar de eigenaar van de tuktuk was nergens te bekennen. Pheng zei dat dat nog wel geregeld zou worden. Dan is het goed :).

Na een half uurtje rijden kwamen we weer in Pakse aan, waar Renéetje eerst een nieuw geheugenkaartje voor de camera kocht. We dachten echt meer dan genoeg te hebben aan de … gb die we reeds hadden, maar nu zijn we toch bang het niet helemaal te gaan halen. Omdat we niet voor het drama willen komen te staan dat we dus inderdaad geen foto’s meer kunnen maken, hebben we maar voor de zekerheid een nieuwe van 8gb gekocht (A). Er worden dus meer dan genoeg foto’s gemaakt hihi (even ter informatie voor degenen die daar over twijfelde.. :P).

In Pakse stopten we iets verder ook bij een plaatselijk restaurantje waar we een zeer goede lunch hadden. De rijst was me even teveel geworden dus stap ik zo nu en dan over op noodles. En dan het liefst op de Thaise variant (of althans zo wordt het gerecht genoemd); heerlijk! :) Renéetje gaat 9 van de 10 keer voor vis en dan het liefst voor garnaaltjes waar ie altijd overheerlijk zijn vingers bij aflikt. Qua eten zit het dus vaak ook wel goed!

Dan was het nu op naar onze volgende bestemming; de beroemde 4000 eilanden. Hiervoor moesten we eerst nog bijna 2 uur rijden om in het plaatsje Ban Hatsaikhoun aan boord van één van de typische Laotiaanse bootjes te stappen (ik heb werkelijk nog niets anders gezien dan deze kleine, vissersachtige-kano-achtige bootjes). Op de één of andere manier moesten we wat vaart maken en het binnen 2 uur halen (we snapten alleen niet zo goed waarom precies) en dat deed de chauffeur dus ook zeer zeker. Godzijdank was de weg daar ook prima voor in staat, anders hadden we nog wel eens tegen het dak kunnen stuiteren.
Ik heb het eerste uur een middagdutje gedaan, heerlijk op de schoot van mijn lief. Dan is het toch wel even heel fijn om een privéminibusje te hebben, waar je dus ook gewoon alle ruimte hebt om even te gaan liggen. Renéetje heeft het gros van de weg flink geouwehoerd met onze toffe gids Pheng. Hij lijkt bar weinig te weten van Europa en al helemaal niets van Nederland en is ook echt erg nieuwsgierig naar hoe alles er bij ons uit ziet en aan toe gaat. Renéetje op zijn beurt vind het helemaal niet erg zoveel mogelijk daarover te vertellen. We zouden graag op internet wat typische Nederlandse dingen laten zien aan Pheng, om hem een beter beeld te schetsen. Helaas is het internet hier op het grote eiland Done Khone bar slecht waardoor we hier nog geen kans toe hebben gezien. Maar we houden nog even hoop, al moeten we over twee dagen alweer afscheid van hem nemen, omdat we dan de grens met Cambodja overgaan. Hopelijk lukt het ons daarvoor nog, anders moeten we maar gewoon hopen dat ie een e-mailadres heeft zodat we van thuis of elders uit eens wat foto’s enzo kunnen sturen. Het is echt een super toffe en fijne gids, die veel verteld en heel duidelijk verteld en die echt oprecht geïnteresseerd in alles lijkt. Daar hebben we dat dus ook echt wel voor over en ik vermoed dat Renéetje dat ook erg leuk vind om nog achteraf eens te doen!
De chauffeur had overigens bij het instappen een cd op staan. Dat hebben we in heel onze huidige reis nog niet meegemaakt; dat er muziek op stond in de auto’s. De chauffeur gaf ook gelijk aan Pheng aan dat hij hem uit zou zetten, maar dat hoefde voor ons niet. Helemaal niet erg om eens wat muziek te horen. Ons om het even wat voor muziek! Pheng vertelde dat de meeste toeristen die ze vervoerden dit vaak vervelend vonden en vaak geen muziek op wilde. Daarom zette ze het altijd meteen uit als er mensen in stapten. Nou, die mening delen wij totaal niet; dus zet maar lekker op hoor! :)

Net voor het einde kwamen we nog een uitgebrande tuktuk tegen. Echt, he-le-maal uitgebrand. Wat er precies gebeurd was, was onduidelijk, maar alle mensen en spullen waren er gelukkig op tijd uit en stonden er een eindje naast. Maar pff, arme tuktukmeneer. Dat is wel zijn inkomen.. We vermoeden dat de wind enkele hete asdeeltjes in het droge gras er naast heeft doen neerkomen, waardoor daar nu ook een brand was ontstaan.. die verspreidde zich uiteraard razendsnel.. hopelijk hebben ze hem op tijd kunnen stoppen, want dat kan wel eens flink doorgaan en mis gaan met die super hete grond hier… Van regen is voorlopig ook nog totaal geen sprake dus.. we hopen het ten zeerste.

Kort hierna kwamen we in Ban Hatsaikhoun aan. Een minidorpje waar we eigenlijk ook niet echt iets van meegekregen hebben. We sloegen al vrij snel een zandpad in (weer met van die fijne keien erin) en kwamen binnen enkele minuten bij de Mekongoever aan. De Mekong is hier overigens erg breed! We hebben de Mekong nu al een aardige tijd gevolgd en was in het begin erg smal en stond op vele plekken nog droog omdat het het droge seizoen is, maar hier was is het hele jaar door super breed en werd ie alleen enkele meters hoger in het regenseizoen. Wat een machtige rivier is het hier zeg! Wel schitterend! We waren nu ook aangekomen bij het gebied van de 4000 eilanden; de Si Phan Don in het Laotiaans. Het i een zoetwaterarchipel die dus bestaat uit duizenden grote en kleine eilanden en zandbanken. Het is een gebied van ongeveer 50km in de Mekong, gerekend van af de noordpunt van het grootste eiland (Don Khong) tot de woeste waterval Khon Phapeng in het zuiden. De eilanden worden allen nog bewoond door boeren die nog altijd zelfvoorzienend zijn door te vissen en door hun eigen rijst en andere gewassen te verbouwen. Het toerisme breng echter steeds meer reizigers waardoor het gebied niet meer zo van de buitenwereld geïsoleerd is zoals tot kort voorheen wel het geval was. De drie grootste eilanden hebben inmiddels door het toenemende toerisme ook elektriciteit en internet (wat het dus niet altijd even goed doet.. :P). Wij voeren via het grootste eiland Don Khong, langs het kleinere Don Som en Don Det naar Don Khon waar we op dit moment verblijven in een drijvende bungalow. Niet zo spectaculair van bamboe zoals de bungalows in Kanchanburi, Thailand waren, maar zeker weer een ervaring. Alles is hier van hout en riet, waardoor de vloer beter gesloten is als in Kanchanaburi. Het helpt echter niet veel tegen de muggen en andere beestjes, want onder de deuren en bij het dak zitten gigantische spleten waar zelfs muizen onderdoor kunnen. In de grote opening tussen de muren en het dak zit zelfs een nestje vogels, dus dat zegt genoeg over de ruimtes er tussen… De airco heeft het daardoor ook zwaar en de kamer wordt ook niet echt kouder dan 28 graden ofzo. Nou ja, dat is nu al heerlijk omdat het buiten zo belachelijk warm is en blijft tot in de late uurtjes. Aangezien we hier op het water zitten en er onwijs veel insecten zijn, hebben we bij aankomst vrijwel meteen onze klamboe opgehangen. Dat is hier niet standaard aanwezig maar wel erg nodig. Deze bungalow wiebelt overigens niet zo erg als die in Kanchanburi, maar wellicht komt dat ook door een mindere stroming van de Mekong. Of het is gewoon een wat stabielere bungalow :P. Hoe dan ook, weer een bijzondere ervaring :).

De tocht over het water duurde ongeveer 1,5 uur en ging sneller dan verwacht. Een mooie tocht over de brede Mekong met vele vissers aan het werk. Bij aankomst waren we al meteen bij ons hotel en werden de backpacks vanuit het bootje meteen naar onze bungalow gebracht. Opvallend was dat er hier geen asfalt weg is en er geen auto’s te bekennen zijn. Alleen fietsen, scooters en motors. Wat ook opviel was dat er aan de ene kant van de weg vele restaurantjes en guesthouses enzo waren, maar aan de andere kant gewoon huizen van de plaatselijke bevolking. Dat zie je ook niet zo snel en vonden wij wel echt heel leuk. Het heeft echt wat. Op de route naar onze bungalows passeerden we ook een zwembad met een duidelijk aanwezige pomp. Jullie begrijpen vast en zeker dat we als eerste onze zwemkleding uit de tassen trokken om zo snel mogelijk dat verkoelende water in te springen (! :P). Al vulden we ook meteen de aanwezige waszak met onze ontzettend ranzige jungle-kleding, omdat we ook echt van die lucht af wilde… Amai wat kan dat toch stinken.. :P

Na een heerlijke duik, kleedde we ons weer aan en bevonden ons naar het restaurantje om wat te eten. Een schitterende zonsondergang op het water werd jammer genoeg door een ware insectenaanval verpest. We aten snel ons eten op en haasten ons naar onze kamer. Gatsiebah, al die beesten ook op en rond je eten.. dat blijf ik echt walgelijk vinden, hoe verwend ik dan misschien ook ben :$ Na een heerlijke douche doken we uiteindelijk tevreden met wederom een mooie en leuke dag ons bedje in, onder onze inmiddels trouwe klamboe. Welterusten!